W 2006 roku
badaniami objęto przede wszystkim wschodnią część cmentarzyska, położoną
na polu uprawnym. Chciano uchwycić tutaj zasięg nekropoli i zorientować
się w rozmiarze strat spowodowanych pracami rolnymi. Niewielki wykop zlokalizowano
też na nieużytku, w partii środkowej stanowiska z zachowanymi pozostałościami
bruku nakrywającego. Przekopano łącznie 225 m2, odkrywając 57 obiektów
kultury łużyckiej z IV i starszej części V okresu epoki brązu (około 1000-800
p.n.e.): 43 groby ciałopalne (zawierające 45 pochówków, a w nich szczątki
51 osobników), 13 jam i 1 naczynie bez kości.
1.Druga
warstwa bruku widziana z północnego wschodu (Fot.W
Orliński ).
|
W
wykopie na nieużytku znajdowały się 3 warstwy bruku skonstruowanego z
kamieni znacznej wielkości (fot. 1). Jak dotąd w Cichowie nie stwierdzono
podobnego nagromadzenia głazów. W dolnej warstwie bruku leżało uszkodzone
żarno nieckowate, trzeci tego rodzaju zabytek odkryty na obszarze nekropoli
W wykopie na polu ornym uchwycono północno-wschodni zasięg cmentarzyska.
Skraj wschodni, sądząc z występowania wzdłuż wschodniego brzegu wykopu
jedynie pojedynczych obiektów, znajduje się tutaj nie opodal. Cmentarzysko
ciągnie się natomiast ku południowi, w dół stoku cypla.
Groby były na ogół zakopane w piasku poniżej bruku. 25 pochówków złożono
w pojemnikach organicznych (woreczkach, skrzynkach itp.), 15 w naczyniach
glinianych i 5 bezpośrednio w ziemi. Większość pochowków miała mniej lub
bardziej złożone konstrukcje kamienne. Niektóre groby oznaczano na dawnej
powierzchni gruntu (fot. 2). Jedna z popielnic została ustawiona na bruku
z dużych kamieni (fot. 3). Grobów jamowych, w których szczątki leżały
bezpośrednio w ziemi, było tylko 5.
|
2.Obiekty
206 i 207 - groby w pojemnikach organicznych. Głębiej zakopany pochówek
oznaczono na dawnej powierzchni gruntu stertą kamieni (Fot. W. Orliński)
|
3.
Obiekt 185 - grób w naczyniu glinianym. Popielnicę umieszczono na
płaskim kamieniu, w części środkowej niewielkiego bruku (Fot. W.
Orliński)
|
W 2006 roku
po raz pierwszy odkryto w Cichowie grób w regularnej, prostokątnej obudowie,
zamknięty od góry masywnym głazem. Ścianki grobu były zbudowane z wkopanych
skośnie w podłoże specjalnie dobranych lub celowo połupanych płyt kamiennych
(fot. 4). Grób zawierał trzy pochówki: jeden w naczyniu i dwa w pojemnikach
organicznych..
4.
Obiekt 177 - grób w prostokątnej obudowie z płyt kamiennych. W profilu
widoczny jest pochówek w naczyniu glinianym. W głębi, na powierzchni
wykopu leży kamień, który nakrywał grób (Fot. W. Orliński)
|
Sześć grobów
było wyposażonych w drobne wytwory krzemienne, w dwóch znajdowały się
fragmenty muszelek, a w pięciu domieszka przepalonych kości zwierzęcych.
Z dwóch grobów pochodzą zabytki brązowe - bransoletka i fragment spiralki.
Na szczątkach z 19 innych pochówków dostrzeżono ślady tlenku miedzi świadczące,
że zmarli byli wyposażeni w wyroby z brązu, które uległy zniszczeniu na
stosie ciałopalnym.
W południowo-wschodniej części przebadanego obszaru znajdowały się dwa
skupiska grobów, zawierające 10 i 11 pochówków zakopanych blisko siebie,
a niekiedy piętrowo. W pierwszym z nich dominowały pochówki w naczyniach
glinianych (fot. 5), w drugim w pojemnikach organicznych. Podobne skupisko
grobów, w większości w pojemnikach organicznych, zadokumentowano w części
wschodniej cmentarzyska w 2005 roku. Takich zgrupowań pochówków, w których
jak się wydaje sukcesywnie byli chowani członkowie jednej rodziny, nie
odkryto dotychczas w środkowej i zachodniej części nekropoli.
Niewielkie jamki o wypełniskach na ogół czarnych, niejednolitych były
niewątpliwie związane z obrzędami odprawianymi na cmentarzysku. Połowa
z nich nie zawierała materiału zabytkowego. W pozostałych znajdowano niewielkie
ilości przepalonych szczątków ludzkich i pojedyncze ułamki ceramiki.
5.
Obiekty 153 i 155 - groby w naczyniach glinianych zakopane na różnych
głębokościach. Warstwa niewielkich otoczaków ułożona pod górną popielnicą
nakrywała równocześnie rozsypane w piasku szczątki kolejnego osobnika
- obiekt 160 (Fot. W. Orliński)
|
Badania zostały sfinansowane z
funduszy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Warszawie oraz z dotacji
celowej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w ramach programu
operacyjnego "Dziedzictwo Kulturowe".
|