Cichowo, gm.
Krzynowłoga Mała, woj mazowieckie
Cmentarzysko kultury łużyckiej |
||||||||||||
Grażyna Orlińska |
|
W 2005 roku
ratownicze prace wykopaliskowe koncentrowały się w częściach południowo-wschodniej
i wschodniej rozpoznanego zasięgu cmentarzyska. Jeden z wykopów wytyczono
w miejscu, z którego okoliczna ludność wybrała większość kamieni z bruku
nakrywającego nekropolę, drugi - na skraju pola ornego (Zdjęcie 1). Tutaj,
pomimo prowadzonej od lat działalności rolniczej, możliwej po oczyszczeniu
pola z kamieni, zachowały się sporadycznie resztki bruku i większość obiektów.
Nie posłużono się tu jeszcze głęboką orką, która zniszczyła zachodni skraj
stanowiska.
Przebadano
blisko 197 m2 powierzchni, odkrywając 67 obiektów kultury łużyckiej z
IV i V okresu epoki brązu (około 1000-700 p.n.e.): 46 grobów ciałopalnych
(22 pochówki w popielnicach glinianych - w tym 3 zbiorowe, 22 w popielnicach
z surowców organicznych, 1 jamowy i 1 nieokreślony) oraz 21 jam, w większości
obrzędowych. Kilkanaście grobów miało uszkodzone górne części. Pięć pochówków
zniszczono w czasie wybierania kamieni z bruku, a dwa rozorano. Zapewne
ze zniszczonego grobu pochodzi znaleziony luźno w jednym z wykopów fragment
drutu brązowego.
We wszystkich
grobach zbiorowych popielnicom glinianym towarzyszyły niewielkie naczynia
o zróżnicowanych formach zwane przystawkami (Zdjęcie 2). W ostatnim sezonie
na przystawki natrafiono także w dwóch grobach pojedynczych zakopanych
poniżej bruku (Zdjęcie 3). Część nowoodkrytych pochówków, podobnie jak
w ubiegłych sezonach, była wyposażana w wyroby krzemienne. W jednym z
grobów w popielnicy z surowca organicznego znajdował się niewielki przedmiot
kamienny mogący służyć jako wisiorek. Umieszczane poniżej bruku pochówki
były często zabezpieczone różnorodnymi konstrukcjami kamiennymi (Zdjęcia
4 i 5).
W części południowo-wschodniej przebadanego obszaru natrafiono na ślady osadnictwa starszego od cmentarzyska. Odkryto jamę gospodarczą kultury trzcinieckiej. Z jamy i jej okolicy pochodzą ułamki naczyń, które można najogólniej datować od schyłku II po połowę III okresu epoki brązu (około 1400-1200 p.n.e.). W części północno-wschodniej, w miejscu pozbawionym bruku kamiennego, znaleziono część naczynia z okresu średniowiecza, a obok palenisko najprawdopodobniej z tych czasów. Z północnego skraju cmentarzyska pochodzi fragment kamiennego żarna nieckowatego, wyorany niewątpliwie z pola otaczającego stanowisko. Badania zostały sfinansowane przez Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. |