Cichowo, gm.
Krzynowłoga Mała, woj mazowieckie
Cmentarzysko kultury łużyckiej |
||||||||||||
Grażyna Orlińska |
|
Podjęcie
w 2004 roku ratowniczych badań wykopaliskowych w Cichowie spowodowała
znaczna dewastacja części cmentarzyska, stwierdzona w czasie rutynowej
inspekcji prowadzonej rok wcześniej przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków
w Warszawie, Delegatura w Ostrołęce. W celu powiększenia pola uprawnego
z obszaru położonego na zachód od drogi przecinającej stanowisko zostały
usunięty bruk kamienny, a następnie teren ten głęboko zaorano (Zdjęcie
1)..
Zasadnicze
prace skoncentrowano w części zachodniej nekropoli w celu określenia tutaj
rozmiaru strat. Dwa niewielkie wykopy umieszczono w części centralnej
rozpoznanego zasięgu stanowiska, gdzie zachowany był bruk kamienny. Składał
się on z 3-5 warstw kamieni polnych różnej wielkości. Jedynie w trzeciej
warstwie bruku na wykopie 3 (Zdjęcie 2) znaleziono duże, uszkodzone żarno
nieckowate, przyniesione jako już nieprzydatne z osady ulokowanej zapewne
w sąsiedztwie. Nad dwoma szczególnie głęboko zakopanymi grobami ułożono
cztery dodatkowe poziomy niewielkich kamieni.
Całkowicie
przebadano 99 m2 powierzchni. Znaleziono 44 obiekty kultury łużyckiej:
24 groby ciałopalne, 2 naczynia bez kości i 18 jam - pozostałości po odprawianych
w starożytności obrzędach (Zdjęcie 3).
Wśród grobów, w większości osłoniętych
różnorodnymi konstrukcjami kamiennymi, dominowały pochówki popielnicowe:
12 w naczyniach glinianych (Zdjęcie 4), w tym 2 zbiorowe, oraz 9 w pojemnikach
z surowców organicznych, najprawdopodobniej woreczkach (Zdjęcie 5). Trzy
groby uznano za jamowe, tzn. spalone kości były wsypane do dołka wykopanego
w ziemi.
Jedynie groby zbiorowe zostały wyposażane w naczynia towarzyszące, zwane przystawkami. Dodatkowo pod każdym z tych grobów znaleziono ułamki naczynia bez kości. W pozostałych pochówkach - pojedynczych - dość często natrafiano na wyroby krzemienne, rzadziej na drobne ozdoby lub części stroju z brązu, kości, a wyjątkowo bursztynu. Część z nich nosi ślady przepalenia w ogniu stosu. Badania 2004 roku wykazały niemal
całkowite zniszczenie zachodniego skraju nekropoli, gdzie poniżej ziemi
ornej zawierającej liczne ułamki rozbitych naczyń grobowych, natrafiano
jedynie na przemieszczone pługiem resztki obiektów. Pozwoliły jednocześnie
rozszerzyć ustaloną roboczo, po pierwszym sezonie prac, chronologię cmentarzyska.
Jeden z grobów w popielnicy glinianej - obiekt 50 - można datować na VI
okres epoki brązu, tj. około 700-500 p.n.e. (Zdjęcie 6).
Badania były finansowane przez Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. |