"Digitalizacja i udostępnianie cyfrowych zbiorów archiwalnych i zabytkowych Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie”
Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie otrzymało, postanowieniem Zarządu Województwa Mazowieckiego, unijne dofinansowanie projektu pt.: "Digitalizacja i udostępnianie cyfrowych zbiorów archiwalnych i zabytkowych Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie”
Realizacja projektu odbywała się z udziałem finansowania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020, ze środków Unii Europejskiej - Działanie 2.1 E-usługi, Poddziałanie 2.1.2 E-usługi dla Mazowsza w ramach ZIT, typ projektów: Informatyzacja administracji publicznej oraz instytucji i zasobów kultury na terenie Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego oraz ze środków budżetu Województwa Mazowieckiego.
Wartość projektu wyniosła: 591 618,41 PLN
Dofinansowanie EFRR: 412 168,06 PLN (80% kosztów kwalifikowanych)
Dofinansowanie ze środków województwa mazowieckiego: 179 450,35 PLN (20% kosztów kwalifikowanych)
Termin realizacji projektu: 01.07.2020 – 31.12.2021
Informacje źródłowe na temat Regionalnego Projektu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020 znajdują się na stronie: www.mazowia.eu
O projekcie
Głównym celem projektu jest zwiększenie w działalności statutowej Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie (PMA) wykorzystania sieci Internet poprzez e-usługi, p rozwój zasobów cyfrowych udostępnionych on-line i polepszenie e bezpieczeństwa przechowywanych i udostępnianych danych.
Rozbudowano istniejącą infrastrukturę techniczną instytucji dla potrzeb digitalizacji i wdrażanych e-usług.
Na projekt złożyły się następujące działania.
Wykonano i udostępniono do bezpłatnego korzystania w Internecie kopie cyfrowe 30 000 dokumentów naukowych, zaliczanych do najważniejszych zbiorów własności PMA, w tym archiwaliów związanych ze spuścizną naukową wielkich archeologów przełomu XIX i XX w. i końca XX w. Dokumenty te są źródłami do badań nad historię zgromadzonych w PMA muzealiów. Reprezentują zarówno archeologiczne aspekty pradziejów i historii Polski, jak i tworzą podstawy wiedzy o rozwoju badań naukowych z dziedziny archeologii. Obiekty zdigitalizowane to rękopisy prac naukowych, notatki, spisy i wykazy zabytków archeologicznych, sprawozdania, rysunki, klisze i odbitki fotograficzne, wycinki prasowe, korespondencję, opinie o pracach wykopaliskowych i znaleziskach. Obiekty te pochodzą ze spuścizn naukowych po prof. Erazmie Majewskim (1858–1922) i dr hab. Józefie Żurowskim (1892-1936) oraz świadectwa działalności Państwowego Grona Konserwatorów Zabytków Przedhistorycznych, które zostało powołane w 1920 roku przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego jako jednostka centralna do spraw związanych z muzealnictwem i konserwatorstwem zabytków przeddziejowych (archeologicznych). Projekt objął także część spuścizny naukowej po dr Janie Kazimierzu Jaskanisie (1932-2016), wieloletnim detektorze PMA. Archiwalia są powiązane z historią zbiorów PMA i dlatego mają bardzo duże znaczenie dla dalszych badań w różnych dziedzinach nauki i bieżącego zarządzania muzealiami w celach ochrony i upowszechniania dziedzictwa pradziejowego i wczesnohistorycznego Polski i Środkowej Europy. Zdigitalizowane w ramach zadania archiwalne obiekty muzealne zostały opublikowane w systemie ICA-AtoM, (AtoM akronim Access to Memory), uwzględniającym standardy notacji (np. standard: ISAD(G)), zalecane przez Międzynarodową Radę Archiwów (ICA - International Council on Archives) dla opracowania obiektów archiwalnych, co jest zasadniczą innowacją w polskim muzealnictwie. Międzynarodowa Rada Archiwów udostępnia oprogramowanie ICA-AtoM na licencji open source.
Profesjonalne opracowanie zbioru (utworzone bazy danych), zgodne z metodyką i schematem tworzenia metadanych dla zbiorów archiwalnych, otwiera zasoby PMA dla środowisk nie tylko archeologicznych i muzealnych, ale także dla przedstawicieli nauk historycznych i społecznych oraz rosnącej grupy nowych użytkowników, jak władze samorządów terytorialnych, wspólnoty lokalne i szkoły. Tym samym powstała oferta programowa PMA z obszaru kultury, która umożliwi środowisku archeologów, pracownikom naukowym i studentom, a także miłośnikom archeologii i historii na korzystanie z unikalnych zasobów archiwalnych. Unikatowe zasoby archiwalnej dokumentacji naukowej Muzeum wzbogacą badania regionalistów mazowieckich i varsavianistów. Opublikowane źródła pozwolą na poszerzenie wiedzy z zakresu historii ziem polskich od paleolitu do okresu nowożytnego. Nowa oferta programowa Muzeum udostępniania informacji o dziedzictwie archeologicznym może być wykorzystana nieodpłatnie przez każdego.
Wykonano prace z zakresu usług informatycznych, w tym e-usługi, które obejmują: użyczenie wystaw muzealnych, rezerwacja terminu zajęć edukacyjnych o 4 stopniu dojrzałości (integracyjnym), kwerendy obiektów muzealnych, rezerwacja obiektów muzealnych do planowanych użyczeń o 3 stopniu dojrzałości (transakcyjnym). Opracowano rozwiązania do responsywnego interfejsu serwisu www.pma.pl dla wszystkich nowych usług (e-usług) i hybrydowego funkcjonowania już istniejących.
Strona www.pma.pl została także rozbudowana o funkcję prezentacji zabytków archeologicznych pod nazwą Cyfrowe Zbiory PMA. Zostały udostępnione dwie nowe prezentacje tematyczne wybranych kategorii zabytków, stanowiące rodzaj ich katalogów i zarazem będące ich cyfrowymi wystawami. Będzie można obejrzeć prezentacje pt.: Zapinki z późnej starożytności ze zbiorów PMA oraz Zabytki z cmentarzysk z północnego i wschodniego Mazowsza. Wystawy wybranych kategorii zabytków, poprzedzone zostały informacją wprowadzającą zwiedzających w tematykę prezentacji. Do każdego zabytku opublikowana została fotografia oraz zestaw informacji, który pozwala na jednoznaczną jego identyfikację i usytuowanie w kontekście archeologicznym, co ułatwi użytkownikowi zrozumienie pierwotnej funkcji i wyglądu zabytku. Otwarte dla użytkownika zewnętrznego bazy danych będą sukcesywnie rozwijane w kolejnych latach.
Ponadto w ramach projektu zakupiony został specjalistyczny sprzęt komputerowy do wykorzystania w procesie digitalizacji (stanowisko komputerowe do obróbki graficznej plików i wielofunkcyjny skaner A3) oraz sprzęt usprawniający obsługę baz danych i ich archiwizację przez zwiększenie powierzchni dyskowej serwerowni/repozytorium PMA (serwery, macierze zewnętrzne). Zakupiono stanowiska komputerowe i urządzenia peryferyjne dla uczestników projektu oraz do dalszej rozbudowy baz danych. Zainstalowano aktualne wersje licencji programów systemowych, graficznych i bazodanowych w celu utrzymania adekwatności stosowanych w PMA rozwiązań informatycznych do rozwoju technologii komputerowej.
Pomieszczenie przygotowanie do prac digitalizacyjnych i zgromadzone w nim dotychczasowe wyposażenie wzbogacone zostało o zakupiony sprzęt fotograficzny i specjalistyczne wyposażenie umożliwiające wykonywanie digitalizacji, zgodnej z aktualnymi standardami technicznymi w tym zakresie.
Kierownik projektu: mgr Agnieszka Jaskanis
