Słowianie występują po raz pierwszy pod własną nazwą etniczną w bizantyjskich przekazach pisanych dotyczących końca V w. i początków VI w. n.e. Liczne ich grupy pojawiają się wówczas na północnych rubieżach cesarstwa bizantyjskiego, usiłując przekroczyć Dunaj i penetrować półwysep bałkański. Od początku pisarzom bizantyjskim znany jest podział plemion słowiańskich na dwa wielkie odłamy:"Sklawinów" i "Antów", odpowiadających Słowianom zachodnim i wschodnim.Ten podział ma też swoje odbicie w źródłach archeologicznych, pozyskiwanych na różnych terytoriach słowiańskich.

Na wystawie ukazano Słowian wśród innych ludów Europy, ich kontakty (wojenne, handlowe, osadnicze, ideologiczne) z cesarstwem bizantyjskim, stanowiącym wówczas znaczący ośrodek kulturowy i polityczny oraz z plemionami germańskimi, (m.in. Frankami), koczowniczymi (Awarami, Madziarami, Chazarami), a także z dawną ludnością prowincji rzymskich.