Materiały przechowywane w Dziale Wczesnego Średniowiecza pochodzą z przeszło 800 stanowisk położonych w ponad 600 miejscowościach. Ramy czasowe tych zabytków zamykają się w okresie od VI do XIII w. W kręgu szczególnego zainteresowania Działu Wczesnego Średniowiecza pozostają tereny Mazowsza i Podlasia, ale w jego zbiorach reprezentowane są również zabytki z obszaru Polski Środkowej (cmentarzysko w Końskich), Małopolski (osada na Wzgórzu Świętego Jakuba w Sandomierzu), Lubelszczyzny (kurhany z Lipska). Większość materiałów pochodzi z cmentarzysk, osad i grodzisk datowanych na czas od XI do XIII w. Szczególnie bogato reprezentowane są zabytki pozyskane w trakcie badań cmentarzysk z grobami w obstawach kamiennych z terenu Mazowsza i Podlasia (Starogród, Pokrzywnica Wielka, Grzebsk, Czekanów, Dołubowo). W Dziale przechowywane są również materiały z terenów zachodniej Białorusi i Ukrainy, pochodzące z badań archeologicznych prowadzonych tam w okresie międzywojennym (grodzisko w Dawidgródku, osada w Gródku koło Równego), jak i kolekcji zabytków archeologicznych (np. Józefa Choynowskiego ) z Kijowa.