Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Zbiory Pracowni Antropologicznej

Unikalne znalezisko szkieletu osobnika płci męskiej w wieku 35-40 r. ż. z grobu nr 4/88 ze stanowiska przykościelnego w Kaliszu-Zawodziu (XIII wiek, ok.1250-1300 r.) z licznymi, rzadko występującymi zmianami anatomo - patologicznymi.
Fragment opracowania wykonanego przez prof. dr hab. A. Wiercińską przy współpracy z prof. dr hab. n. med. D. Tylmanem, kierownikiem Oddziału Ortopedycznego Szpitala Wojskowego w Warszawie, prof. dr W. Scheffrahnem z Uniwersytetu w Zurichu oraz dr R. W. Manna z Dep. of Anthropology, Smithsonian Institution w Waszyngtonie

"... Całość zmian patologicznych, niewątpliwie wrodzonego pochodzenia, można charakteryzować następująco:

Szkielet 4/88 Kalisz -ZawodzieW pierwszym rzędzie cierpiał on na garb żebrowy tylny, po stronie wypukłej z silną skoliozą prawostronną kręgosłupa, przy sklinowaceniu kręgów i ich torsji. Na skutek skoliozy zdeformowaniu uległ mostek. Nastąpiło więc załamanie długiej osi kręgów, wyboczenie w trzech płaszczyznach, spłaszczenie i rotacja. Na szczycie skrzywienia, żebra były ustawione płasko i poziomo, bo masa kości musi pozostać ta sama według prawa Baserhagena. Idąc dalej, występuje aplazja w postaci całkowitego braku prawej kości ramiennej (humerus dextra), kość łokciowa (ulna dextra) ma dodatkowe struktury w postaci adaptacyjnego stawu. Występuje też niedorozwój kości promieniowej (radius dextra). Ostatecznie przedramię reprezentowało wrodzony zrost promieniowo-łokciowy (synostosis congenito radio-ulnaris). Całość tej anomalii kończyny górnej nosi nazwę Ectromelia brachalis, co oznacza, że wrodzony jest wprawdzie brak ramienia, a tylko częściowo wrodzony jest brak przedramienia i ręki, gdyż wytworzona w/w kość łokciowa zastała zniekształcona przystosowawczo. Wobec tego nie jest to phocomelia thoracalis, która polega na całkowitym braku ramienia i przedramienia, a jak już stwierdzono Ectromelia brachialis. Wszakże stwierdzenie, że chodzi o wady wrodzone, nie oznacza jeszcze ich endo- lub egzogenności, tzn. genetycznego czy ekosensytywnego, środowiskowego pochodzenia. Wiadomo przecież, że takie zdeformawanie kończyn może np. powstawać przy stosowaniu substancji chemicznej zwanej kolchicyną, która hamuje podział mitotyczny komórek tkankowych, w okresie życia płodowego. Analogiczne skutki występują przy znanych zatruciach thalidomidem również w okresie płodowym. Wreszcie takie zaburzenia rozwojowe mogą powstawać nawet pod wpływem zaburzeń hormonalnych, a nawet niedoborów składników odżywczych. Niewykluczone, że takie czynniki mogły być przyczyną wad wrodzonych u ludzi z bardziej odległej przeszłości ...."


Powrót do strony Zbiory PMA