Przeradowo
gm. Szelków, woj mazowieckie
Zespół osadniczy ze schyłku starożytności na stanowisku 6 |
|
Jacek Andrzejowski, Radosław Prochowicz |
Jesienią
2001 roku na polach na północ od Przeradowa w powiecie makowskim, odkryto
przypadkowo częściowo zachowaną, nadtopioną brązową zapinkę późnorzymską,
należącą do grupy fibul tzw. monstrualnych. Znalezisko trafiło do rąk
Pani mgr Małgorzaty Balcerzak z Delegatury Mazowieckiego Wojewódzkiego
Urzędu Ochrony Zabytków w Ostrołęce, która przekazała zapinkę do Państwowego
Muzeum Archeologicznego w Warszawie. Unikatowy charakter zabytku spowodował,
iż w 2002 roku mgr mgr Jacek Andrzejowski i Radosław Prochowicz z Działu
Epoki Żelaza PMA podjęli w miejscu jego odkrycia badania mające na celu
określenie rodzaju, zasięgu i stopnia zniszczenia stanowiska. Prace
wykopaliskowe przeprowadzono wówczas na powierzchni zaledwie 70 m2.
Mimo tego zarejestrowano jednak ślady osady i cmentarzyska kultury przeworskiej
z I-II wieku po Chr., oraz nekropoli kultury wielbarskiej, trwającej
do pierwszej połowy V wieku. Penetracja powierzchniowa pozwoliła stwierdzić,
że w rzeczywistości mamy tu do czynienia z rozległym kompleksem osadniczym
o powierzchni ok. 7 ha, składającym się z osady (osad?) oraz cmentarzyska
(cmentarzysk?) kultur przeworskiej i wielbarskiej. W roku 2003 na obszarze
ok. 2 ha obejmującym, jak się wydaje, centralną część stanowiska wykonano
szczegółową planigrafię ceramiki oraz rejestrację znalezisk nieceramicznych.
Odkryte dotychczas zabytki (m. in. denar Antonina Piusa, brązowa zapinka
pochodna od silnie profilowanych odmiany mazowieckiej, fragmenty naczyń
szklanych, brązowe dziobowate okucie końca pasa) oraz zasięg i obraz
rozrzutu ceramiki w warstwie humusu pozwalają sądzić, że stanowisko
(lub zespół stanowisk) w Przeradowie może być jednym z bardziej interesujących
poznawczo kompleksów osadniczych z okresu wpływów rzymskich na Mazowszu.
Wartość poznawcza tego obiektu jest tym większa, że dotychczas stanowiska
ze schyłku starożytności były nad dolnym Orzycem niemal nieznane.
Badania finansowane są przez Mazowiecki Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków (Delegatura w Ostrołęce) oraz Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie. |