kernave-wystaw

Na wystawę w Państwowym Muzeum Archeologicznym wybrano 600 najbardziej atrakcyjnych przedmiotów odkrytych w trakcie wieloletnich badań archeologicznych. Wśród nich popielnice, dotychczas uważanej za "bezcmentarzyskową", kultury ceramiki kreskowanej. Najbardziej interesujące zabytki pochodzą z okresu największego rozkwitu Kernave - prastarej stolicy Litwy w XIII-XIV w. . Wśród nich na szczególną uwagę zasługują fragmenty kory brzozowej zdobione odciskanym ornamentem nie mające analogii w materiałach europejskich. Interesujący jest również pochodzący z wielkoksiążęcego grodziska "Góra Ofiarna" bogaty zbiór szkła importowanego z Rusi Kijowskiej i Bizancjum. Niemniej efektownie prezentuje się zespół narzędzi rzemieślniczych oraz liczne wyroby z warsztatów odkrytych w dolinie Pojaty. Na wystawie można zobaczyć pochodzące z cmentarzyska XIII-XIV w. doskonale zachowane przedmioty z drewna, skóry i innych materiałów organicznych, elementy rzędu końskiego oraz efektowne srebrne i pozłacane ozdoby. Do najciekawszych i unikatowych eksponatów należy zbiór srebrnych grzywien i pierwszych monet litewskich Witolda i Jagiełły.

Kernave (Kiernów) - litewska Troja - reprezentuje jedyny na Litwie zespół archeologiczny, składajacy się z pięciu grodzisk oraz osad otwartych, cmentarzysk i innych stanowisk archeologicznych, datowanych na okres od schyłkowego paleolitu po późne średniowiecze.
Około 40 km na północny zachód od Wilna, na wysokim, prawym brzegu Wilii wznosi się pieć grodzisk -po litewsku "piłkalni", czyli gór sypanych. Cztery grodziska położone są obok siebie - "Góra Zamkowa" (Pilies kalnas), "Tron Mendoga" (Mindaugo sostas), "Góra Lizdejki" (Lizdeikos kalnas) i "Góra Ofiarna" (Aukuro kalnas). Piąte grodzisko "Góra Krywejkiszki" (Kriveikiškiai kalnas), leżące kilkaset metrów na wschód pełniło funkcje bastionu, chroniącego bezpieczeństwo pozostałych.
Pierwsze wzmianki o Kernave w źródłach pisanych pochodzą z "Liwońskiej Kroniki Rymowanej" z 1279 r. Potężny władca Wielkiego Księstwa Litewskiego książę Trojden (1269-1282), dziadek Trojdena Mazowieckiego, zdołał w tym roku odeprzeć najazd krzyżackiego landmistrza Ernesta na Kernave, w tym okresie stolicę Litwy. Kilkanaście lat później litewską wyprawę odwetową na ziemię chełmińską czynnie wspierał zięć Wielkiego Księcia Trojdena, Bolesław II Mazowiecki.
Piękne grodziska oraz malownicza dolina Pojaty już w połowie XIX w. stały się obiektem badań pierwszych archeologów polskich - miłośników litewskich starożytności, hrabiów Eustachego i Konstantego Tyszkiewiczów, Adolfa Platera oraz poety Ludwika Kondratowicza-Syrokomli. Wyniki tych romantycznych badań zostały niestety prawie całkiem zapomniane, jedyny zachowany zabytek łączący nas z archeologią dziewiętnastowieczną to tak zwany posążek "Perkuna Kiernowskiego".

Mamy nadzieję, że prezentowana w Państwowym Muzeum Archeologicznym wystawa "Kernave - litewska Troja" przybliży polskiemu odbiorcy kulturę i dzieje Litwy z czasów poprzedzających unię polsko-litewską.